Oud Rande
Op deze pagina vindt u
informatie over Oud Rande.
Ligging | Oud Rande ligt aan de weg tussen Deventer en Olst (aan de Sallandweg 10). |
Ontstaan |
De naam Rande is al bekend in 1285.
Voor Westerholt zaten in de ridderschap (paginanrs. uit Van Doorninck,
Geslachtkundige aantekeningen): |
Geschiedenis |
De havezate is rond 1570
gebouwd, door Willem van Doetinchem, een bestuurder uit Deventer. Hij
erfde het goed te Rande in 1558 van zijn vader, Willem van Doetinchem,
die het in 1496 had verkregen uit de erfenis van diens vader, Engelbert
van Doetinchem. Die hadden er een erf met daarop 'eene wooninghe', een
soort zomerhuis. Gegoede Deventer burgers ontvluchtten ook toen reeds de
stad om gedurende de zomermaanden van het landleven te genieten.
De nieuwe havezate van 1570 moet groot geweest zijn, want het werd in de belasting aangeslagen voor 10 haardplaatsen, waarvan de eigenaar zegde er maar 8 daadwerkelijk te kunnen gebruiken. In 1838 werd de havezate ingrijpend verbouwd, maar de toren bleef gehandhaafd; waarschijnlijk door de zich daarin bevindende kapel op de begane grond. Deze kapel wordt overdekt door een ribloos gewelf met een sluitsteen, waarop de letters IHS staan. Deze letters zijn ontleend aan de middeleeuwse schrijfwijze van de naam Jezus in het Grieks. Het gewelf rust op 4 kraagstenen in de hoeken, voorstellend een mensengezicht met vleugels, een gevleugeld rund, een gevleugelde leeuw en een arend. Samen vormen zijn de vier-vorm (Griek: tetramorf) ontleend aan het visioen van Ezechiël (Ez. 1:5) en Openbaringen (4:2). In de buitenkant van de toren zijn diverse schietopeningen in natuursteen aanwezig, die aan de binnenzijde zijn dichtgezet. Tevens zijn op de zuidmuur bouwsporen zichtbaar van de aansluiting met de afgebroken woonvleugel. De ringankers in het muurwerk, om de druk van de gewelven op te vangen, waren soms niet geheel op maat, zodat op de bovenverdieping de bakstenen zijn aangemetseld om de ankers op spanning te houden, waarna het onnodige steenwerk werd teruggekapt. In de 19e eeuw is er een neo-gotisch huis gebouwd, met als enige herinnering aan vroeger tijden een laat middeleeuwse toren. In juni 1964 is het huis afgebroken. Alleen de toren is over. De huidige eigenaar, mr. M. ten Hagen, heeft in 1994 de vervallen toren laten restaureren, onder supervisie van architectenbureau Kreek, waarbij de kap geheel werd vernieuwd naar voorbeeld van de oude kap, inclusief de beide windvanen, waarvan er één de geschiedenis van de havezate tot op heden had overleefd. |
Bewoners | Zie hierboven. |
Huidige doeleinden | Zie hierboven. |
Toegankelijk | |
Foto's |
Foto
1 (voorkant zwart/wit, ansichtkaart van rond 1900) Foto 2 (voorkant zwart/wit, foto van 1870, met op de bok Derk Jansen (1841-1921), de koetsier) Foto 3 (toren, 4 juli 1999) Foto 4 (toren, 4 juli 1999) Foto 5 (toren zwart/wit) Foto 6 (toren zwart/wit) Foto 7 (de toren) Foto 8 (de toren) Foto 9 (toren van een afstand, 31 juli 2002) Foto 10 (toren van een afstand, 31 juli 2002) Foto 11 (toren van dichtbij, 31 juli 2002) Foto 12 (de toren, 2 augustus 2003) Foto 13 (de toren, 2 augustus 2003) Foto 14 (de toren, 2 augustus 2003) Foto 15 (de afbraak) Foto 16 (de afbraak) Foto 17 (voorkant zwart/wit, ansichtkaart van rond 1900) Foto 18 (voorkant zwart/wit, 1947) Foto 19 (vergezicht zwart/wit, ansichtkaart van rond 1900; Uitg. Ant. Kleinbussink Jr. Dorpsstraat, Diepenveen. No. 1 818 1 7 "Brinio ', Rotterdarn) Foto 20 (duiventil zwart/wit, ansichtkaart van rond 1900; uitg. W. Bloemendal, Cafe Restaurant Diepenveen Oost. No. 1 817 11 "Brinio ", Rotterdam. Briefkaart verstuurd in 1904) Foto 21 (tegels uit de hal) Tekening 1 (toren, rond 1880) Tekening 2 (zijkant, potloodtekening op blauw papier door Aleida Budde, omstreeks 1817) Tekening 3 (voorkant, grijsgewassen pentekening door C. Pronk, 1727) Tekening 4 (voorkant, potloodtekening wit gehoogd op blauw papier door Aleida Budde, omstreeks 1817) |
Bronnen |
Tekst: De havezaten in Salland en hun bewoners / A.J.
Gevers en A.J. Mensema, 1997; ISBN 9064696136 en
Kastelen, havezaten en landhuizen in
Overijssel in oude ansichten / A.I.J.M Schellart, 1974 en G. van Diest Foto 1: Kastelen, havezaten en landhuizen in Overijssel in oude ansichten / A.I.J.M Schellart, 1974 Foto 2: Anton Vedders Foto's 3, 4 en 12 t/m 14: Albert Speelman Foto's 5, 19 en 20: (via) Bert Bomhof (foto 4: Apeldoornse Courant, 9 oktober 1996) Foto's 6, 15 t/m 18 en 21: Frank Berends (foto 8 ook via Bert Bomhof) Foto's 7 en 8: Peter van der Wielen (zijn collectie is in bruikleen bij de NKS) Foto's 9 t/m 11: Ernst Berends Tekening 1: Wandelingen door Nederland (1875 - 1888) (via G. van Diest) Tekeningen 2 t/m 4: Overijsselse buitenplaatsen / H.W.M. van der Wyck, J. Enklaar-Lagendijk, 1983 (via Bert Bomhof) |
Zie ook http://kastelen.startpagina.nl!